In veel organisaties wordt hard gewerkt aan samenwerking, communicatie en resultaat. Teams volgen feedbacktrainingen, werken met strategische modellen, en doen oefeningen om ‘beter te functioneren’. Allemaal interventies aan de oppervlakte. Vaak helpt dat, even… Tot het oude patroon zich weer aandient, en iedereen zich afvraagt waarom al die trainingen niet helpen. Systemisch werken kijkt niet naar wat er gebeurt, maar waarom het steeds terugkomt; de bovenstroom laat enkel symptomen zien van wat er in de onderstroom gaande is. Systemisch werken richt zich op de onderstroom: de vaak onzichtbare dynamieken die in organisaties spelen. Denk aan verborgen loyaliteiten, verstrikkingen met het verleden, of het ontbreken van erkenning voor wat er was. Het is alsof je niet alleen naar de spelers op het veld kijkt, maar ook naar de lijnen die hen verbinden — en beperken. Waar traditionele team coaching zich vaak richt op symptoombestrijding kijkt systemisch werken naar de plek die iemand inneemt. Wie heeft ruimte, wie niet? Wat wordt uitgesproken, en wat blijft onbesproken? Niet om te analyseren, maar om zichtbaar te maken wat gezien wil worden. En dat maakt het wezenlijk anders. Een systemische interventie kan klein zijn — bijvoorbeeld de simpele vraag: “Wat of wie ontbreekt hier eigenlijk?” Maar de impact is vaak groot. Mensen voelen ineens wat ze al die tijd onbewust hebben meegedragen. Teams ervaren dat ‘gedoe’ soms helemaal niet persoonlijk is, maar voortkomt uit iets groters. En juist dat geeft lucht. Er ontstaat ruimte voor beweging, rust, herstel van ordening. Systemisch werken vraagt moed en vertraging. Je gaat niet direct naar de oplossing, maar eerst naar inzicht. De diepere lagen, die zelden in een teamoverleg worden besproken — maar alles bepalen. Wie durft te kijken naar de onderstroom, ontdekt dat verandering niet altijd begint met actie, maar met aandacht en erkenning van datgene wat er is. En daarin schuilt misschien wel de grootste kracht: het vertrouwen dat alles wat zichtbaar wordt, al begint te veranderen. Wil je kennismaken met systemisch werken in de organisatie, neem dan contact met ons op.
Systemisch werken in organisaties: de onderstroom als ingang
